لطفا صبر کنید
سکته یا خونریزی مغزی؟ کدام یک؟
فرق بین سکته مغزی و خونریزی مغزی چیست؟
اشتباه نکنید!
شاید در نگاه اول، سکته مغزی و خونریزی مغزی یک چیز به نظر برسند؛ اما تفاوت بین این دو، به اندازه تفاوت بین شب و روز اهمیت دارد. چرا؟ چون تشخیص اشتباه، می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری را برای فرد داشته باشد.
سکته مغزی وقتی رخ می‌دهد که خون به بخشی از مغز نمی‌رسد. این اتفاق ممکن است به دلیل مسدود شدن یک رگ خونی (سکته ایسکمیک) باشد.
خونریزی مغزی هم نوعی سکته هموراژیک است، که معمولاً در این اتفاق رگ های خونی پاره می‌شوند و خونریزی شدیدی رخ می‌دهد.
انسداد مسیر خون یا لخته شدن در یک رگ خونی که منجر به از کار افتادن بخشی از مغز می‌شود، سکته ایسکمیک می گویند. در بسیاری از موارد، آترواسکلروز می‌تواند به سکته ایسکمیک کمک کند. آترواسکلروز به تجمع رسوبات چربی در اطراف دیواره‌های داخلی شریان‌ها اشاره دارد.
دو نوع مختلف از سکته ایسکمیک وجود دارد:
🔴️ سکته ترومبوتیک: این نوع سکته زمانی رخ می‌دهد که خون در یک رگ خونی منتهی به بخشی از مغز شروع به لخته شدن می‌کند. فرد امکان دارد تا قبل از سکته ترومبوتیک اصلی، دچار حمله ایسکمیک گذرا یا مینی سکته شود.
🔴️ سکته امبولیک: این نوع سکته زمانی رخ می‌دهد که لخته خون از قسمت دیگری از بدن به بخشی از مغز می‌رسد و در آنجا در یکی از رگ های خونی گیر کند.
در طول یک سکته هموراژیک، یک رگ خونی در بخشی از مغز پاره شده یا نشت می‌کند و خون را به مناطق اطراف مغز می ریزد. خون جمع شده به سلول‌های مغزی در آن ناحیه فشار وارد می‌کند و می‌تواند باعث مرگ آن‌ها شود.
علاوه بر این، ناحیه‌ای از مغز که معمولاً خون را از رگ خونی پاره شده دریافت می‌کند، خون کافی دریافت نمی کند.
دو مدل اصلی از سکته هموراژیک وجود دارد: خونریزی داخل مغزی و خونریزی زیر عنکبوتیه.
در طول خونریزی داخل مغزی، خونریزی از رگ‌های خونی داخل مغز رخ می‌دهد، که ممکن است به دلیل فشار خون بالا باشد. در طول خونریزی زیر عنکبوتیه، خونریزی در فضای زیر عنکبوتیه رخ می‌دهد، که فضایی بین مغز و غشاهایی است که آن را می‌پوشاند. علل خونریزی زیر عنکبوتیه عبارتند از:
📌️ آنوریسم مغزی
📌️ ناهنجاری شریانی وریدی: این به درهم‌تنیدگی رگ‌های خونی در مغز اشاره دارد که مستقیماً خون را از شریان‌ها به وریدها منحرف می‌کند، نه به بافت مغز.
📌️ضربه: در برخی موارد، آسیب مغزی ناشی از ضربه امکان دارد تا باعث خونریزی زیر عنکبوتیه شود.
علائم سکته ایسکمیک و هموراژیک
علائم و نشانه‌های سکته‌های ایسکمیک و هموراژیک مشابه هستند؛ زیرا هر دو جریان خون را به بخشی از مغز کاهش می‌دهند. علائم سکته مغزی می‌تواند بین افراد متفاوت باشد. با این حال، آن نشانه ها معمولاً به طور ناگهانی رخ می‌دهند. هنگامی که فردی دچار سکته مغزی می‌شود، امکان دارد تا ناگهان دچار موارد زیر شود:
- بی‌حسی یا ضعف در یک طرف بدن یا صورت، علائم FAST
- مشکل در صحبت کردن یا درک گفتار
- احساس گیجی و سرگیجه
- مشکل در راه رفتن، عدم هماهنگی یا از دست دادن تعادل
- سردرد شدید
قبل از اینکه فردی تحت درمان سکته مغزی قرار گیرد، جراح مغز و اعصاب باید بدانند که فرد دچار کدام نوع سکته شده است. پزشکان معمولاً نوع سکته مغزی را بر اساس علائم و سابقه پزشکی فرد، علاوه بر معاینه فیزیکی و آزمایش‌های تشخیصی، تشخیص می‌دهند.
انواع آزمایش های رایج عبارتند از:
- سی‌تی اسکن یا ام‌آر‌آی
- سایر انواع آزمایش‌های تصویربرداری
- آزمایش خون
- الکتروکاردیوگرام
- پانکچر نخاعی
پزشکان هدف دارند که تشخیص سریع سکته مغزی را انجام دهند تا بتوانند هر چه سریع‌تر درمان را شروع کنند. هرچه فرد بیشتر بدون درمان بماند، خطر آسیب مغزی طولانی‌مدت بیشتر می‌شود.
✅️ اگر فرد ظرف ۳ ساعت از شروع سکته به بیمارستان برسد، ممکنه داروی ترومبولیتیک مانند فعال‌کننده پلاسمینوژن بافتی دریافت کند. این دارو هدف دارد که لخته را در رگ حل یا تجزیه کند تا خون بتواند مجددا آزادانه به بافت مغزی جریان یابد.
✅️ در موارد دیگر، زمانی که فرد ظرف ۳ ساعت از وقوع سکته به بیمارستان نرسد، امکان دارد تا رقیق‌کننده‌های خون دیگری دریافت کند یا تحت عمل جراحی برداشتن لخته قرار گیرد. جراح پس از تشخیص بهترین روش درمان را تعیین خواهد کرد.
هنگام درمان سکته هموراژیک، هدف اصلی متخصصان متوقف کردن خونریزی است. پزشکان ممکن است این کار را با استفاده از موارد زیر انجام دهند:
✳️ روش‌های اندوواسکولار: این روش‌ها کمتر تهاجمی‌تر از درمان جراحی هستند و به ترمیم نقاط ضعف در رگ‌های خونی کمک می‌کنند.
✳️ درمان جراحی: یک جراح ممکن است از یک کلیپ فلزی برای بستن رگ خونی و توقف خونریزی استفاده کند.
✳️ داروها: پزشک ممکن است داروهایی برای کاهش فشار خون، مانند بتا-بلوکرها، تجویز کند.
آیا می‌خواهید از خطر سکته مغزی و خونریزی مغزی بکاهید؟ با اتخاذ سبک زندگی سالم و کنترل عوامل خطر، می‌توانید به طور قابل توجهی احتمال بروز این بیماری‌های خطرناک را کاهش دهید.
مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از سکته مغزی و خونریزی مغزی عبارتند از:
🔹️کنترل فشار خون: فشار خون بالا یکی از عوامل اصلی خطر برای سکته است. با رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و در صورت نیاز، داروهای تجویزی پزشک، می‌توان فشار خون را کنترل کرد.
🔹️کنترل قند خون و کلسترول: دیابت و کلسترول بالا می‌توانند به رگ‌های خونی آسیب رسانده و خطر سکته را افزایش دهند.
🔹️ترک سیگار: سیگار کشیدن یکی از عوامل اصلی خطر برای سکته مغزی است.
🔹️ورزش منظم: ورزش به کاهش فشار خون، کنترل وزن و بهبود گردش خون کمک می‌کند.
🔹️تغذیه سالم: مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و کاهش مصرف نمک و چربی‌های اشباع شده به سلامت قلب و عروق کمک می‌کند.
🔹️کنترل وزن: اضافه وزن و چاقی خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها از جمله سکته مغزی را افزایش می‌دهند.
🔹️مراجعه منظم به پزشک: چکاپ‌های منظم به تشخیص زودهنگام بیماری‌ها و کنترل عوامل خطر کمک می‌کند.
سکته مغزی و خونریزی مغزی می‌توانند عواقب جدی و دائمی بر روی زندگی فرد بگذارند. با اتخاذ این اقدامات پیشگیرانه، نه تنها خطر ابتلا به این بیماری‌ها را کاهش می‌دهید، بلکه کیفیت زندگی خود را نیز بهبود می‌بخشید.
خلاصه مطلب
🟠️ سکته‌های ایسکمیک و هموراژیک بنا به علت های متفاوتی رخ می‌دهند. هنگامی که یک لخته خون یا سایر بقایا یک رگ خونی منتهی به بخشی از مغز را مسدود می‌کند، باعث سکته ایسکمیک می‌شود. سکته‌های هموراژیک به دلیل پارگی رگ‌های خونی در ناحیه‌ای از مغز رخ می‌دهند.
- علائم سکته‌های ایسکمیک و هموراژیک مشابه است و ممکن است شامل بی‌حسی و ضعف در یک طرف بدن، گیجی و سردرد باشد.
🟠️ درمان سکته‌های مغزی به علت آن بستگی دارد. پزشکان از داروهای ترومبولیتیک برای حل کردن لخته‌ای که باعث سکته مغزی می‌شود، استفاده کنند. هنگامی که این امکان‌پذیر نباشد، فرد ممکن است رقیق‌کننده‌های خون دریافت کند یا تحت عمل جراحی قرار گیرد. برای سکته‌های هموراژیک، ممکن است پزشک نیاز به انجام جراحی برای توقف خونریزی داشته باشد.