لطفا صبر کنید
درباره آنژيوپلاستی مغزی چه می دانید؟
آیا می‌دانستید که مغز شما بعنوان، ابر کامپیوتر پیچیده، به سیستم توزیع انرژی قدرتمند نیاز دارد؟ درست مانند یک شهر بزرگ که به شبکه ای از جاده ها برای تردد نیاز دارد، مغز نیز به شبکه ای از رگ های خونی برای رساندن اکسیژن و مواد مغذی وابسته است. وقتی این شبکه ی حیاتی دچار اختلال شود، چه اتفاقی می‌افتد؟ این انسداد در شریان های مغزی می‌تواند به اختلال در عملکرد کل مغز منجر شود. به همین ترتیب، انسداد در رگ های خونی مغز می تواند منجر به مشکلات جدی مانند سکته مغزی شود.
خوشبختانه، علم پزشکی امروزه راهکارهایی برای بازگرداندن جریان خون به مغز ارائه می دهد. یکی از این روش ها، آنژیوپلاستی مغز است. در این روش، پزشکان با استفاده از تکنیک های پیشرفته، رگ های مسدود شده را باز کرده و جریان خون را به حالت طبیعی باز می گردانند.
آنژیوپلاستی و استنت گذاری کاروتید دو روشی هستند که برای باز کردن شریان های مسدود شده و بازگرداندن جریان خون به مغز استفاده می شوند. این روش ها اغلب برای درمان یا پیشگیری از سکته مغزی انجام می شوند.
شریان های کاروتید در دو طرف گردن قرار دارند. این شریان ها اصلی ترین رگ هایی هستند که خون را به مغز می رسانند. این شریان ها ممکن است با رسوبات چربی (پلاک) مسدود شوند که جریان خون به مغز را کند یا متوقف می‌کند. این وضعیت به بیماری شریان کاروتید معروف است و می تواند منجر به سکته مغزی شود.
در این روش، یک بالون کوچک به طور موقت وارد شریان مسدود شده میشود و باد میشود تا ناحیه تنگ شده باز شود و خون بتواند آزادانه به مغز جریان یابد.
آنژیوپلاستی کاروتید اغلب با روش دیگری به نام استنت گذاری ترکیب می شود. در استنت گذاری، یک سیم پیچ فلزی کوچک (استنت) در شریان مسدود شده قرار داده می شود. استنت نیز به باز نگه داشتن شریان کمک می‌کند و احتمال تنگ شدن مجدد آن را کاهش می‌دهد. آنژیوپلاستی و استنت گذاری کاروتید امکان دارد تا زمانی استفاده شود که جراحی سنتی کاروتید (اندآرترکتومی کاروتید) امکان پذیر نباشد یا خطرناک باشد. این امر توسط جراح مغز و اعصاب صورت می گیرد.
چرا آنژیوپلاستی و استنت گذاری کاروتید انجام می شود؟
این روشها زمانی انجام میشوند که شریان کاروتید شما به شدت تنگ شده باشد و خطر سکته مغزی وجود داشته باشد. به عبارت سادهتر، وقتی رگ خونی که خون را به مغز شما میرساند، به شدت تنگ میشود، خطر اینکه لخته خونی تشکیل شده و به مغز شما آسیب برساند، افزایش می یابد.
چه زمانی به این روش ها نیاز پیدا می کنیم؟
- تنگ شدن شدید شریان: اگر بیش از ۷۰ درصد از شریان کاروتید شما مسدود شده باشد، به خصوص اگر قبلاً سکته مغزی کرده باشید یا علائم آن را داشته باشید.
- بیماری های دیگر: اگر بیماری قلبی یا ریوی شدیدی دارید یا تحت درمان‌های خاصی مانند پرتودرمانی قرار گرفته‌اید، ممکن است عمل جراحی برای شما خطرناک باشد. در این موارد، این روشها گزینه‌های بهتری هستند.
- تنگ شدن مجدد شریان: اگر قبلاً عمل جراحی برای باز کردن شریان انجام داده اید ولی دوباره تنگ شده است، این روش ها می توانند مفید باشند.
- محل غیرقابل دسترس: اگر محل تنگ شدگی شریان به گونه‌ای باشد که انجام عمل جراحی دشوار باشد، این روشها می‌توانند جایگزین مناسبی باشند.
البته در برخی موارد، عمل جراحی مستقیم (اندارترکتومی کاروتید) برای برداشتن پلاک های چربی بهتر است. پزشک شما با توجه به شرایط شما بهترین روش را انتخاب خواهد کرد.
آنژیوپلاستی و استنت گذاری کاروتید روش هایی هستند که برای باز کردن شریان های تنگ و جلوگیری از سکته مغزی استفاده میشوند. پزشک شما با توجه به شرایط خاص خودتان، بهترین روش درمانی را برایتان تجویز خواهد کرد.
مثل هر روش جراحی دیگری، این روش ها هم ممکن است با عوارضی همراه باشند. برخی از عوارض احتمالی عبارتند از:
🔺️سکته مغزی یا سکته کوچک (حمله ایسکمیک گذرا): در طول آنژیوپلاستی، لخته های خونی که امکان دارد، تشکیل شوند، توان این را دارند که جدا شده و به سمت مغز شما بروند. برای کاهش این خطر، در طول عمل از داروهای رقیق‌کننده خون استفاده میشود. همچنین، اگر پلاک های داخل شریان شما هنگام عبور کاتتر از رگ‌های خونی جا به جا شوند، ممکن است سکته مغزی رخ دهد.
🔺️تنگ شدن مجدد شریان کاروتید (تنگی مجدد): یکی از عوارض مهم آنژیوپلاستی کاروتید، احتمال تنگ شدن مجدد شریان در ماه‌های پس از عمل است. استنت‌های مخصوصی با پوشش دارویی برای کاهش خطر تنگی مجدد توسعه داده شده‌اند. همچنین، پس از عمل، داروهایی برای کاهش خطر تنگی مجدد تجویز می شود.
🔺️لخته خون: ممکن است حتی هفته‌ها یا ماه ها پس از آنژیوپلاستی، لخته‌های خونی در داخل استنت تشکیل شوند. این لخته ها ممکن است باعث سکته مغزی یا مرگ شوند. مصرف آسپرین، کلوپیدوگرل (پلاویکس) و سایر داروها طبق دستور پزشک برای کاهش احتمال تشکیل لخته در استنت ضروری است.
ممکن است در محل ورود کاتتر در کشاله ران یا مچ دست شما خونریزی رخ دهد. معمولاً این خونریزی باعث کبودی میشود، اما گاهی اوقات خونریزی شدید رخ می‌دهد و ممکن است نیاز به انتقال خون یا عمل جراحی داشته باشد.
قبل از انجام این روش، پزشک شما سابقه پزشکی‌تان را بررسی کرده و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. همچنین ممکن است یکی یا چند آزمایش زیر را انجام دهید:
یک دستگاه اسکنر روی شریان کاروتید حرکت داده می شود تا با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از شریان تنگ شده و جریان خون به مغز تولید کند.
- آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRA) یا آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری (CTA): این آزمایش‌ها با استفاده از امواج رادیویی در یک میدان مغناطیسی یا با استفاده از اشعه ایکس با ماده حاجب، تصاویر بسیار دقیقی از رگ‌های خونی ارائه می‌دهند.
در این آزمایش، ماده حاجب (قابل مشاهده در اشعه ایکس) به داخل یک شریان تزریق میشود تا رگ‌های خونی بهتر دیده و بررسی شوند.
- آماده سازی: شما به اتاق تصویربرداری با اشعه ایکس منتقل می‌شوید و از شما خواسته میشود روی تخت عمل دراز بکشید. سر خود را در یک ناحیه فنجان‌مانند قرار می‌دهید تا در حین گرفتن عکس از شریان کاروتید، راحت و بی‌حرکت بمانید.
- آماده‌سازی پوست: کشاله ران شما تراشیده شده و با محلول ضدعفونی‌کننده آماده میشود و یک روکش استریل روی بدن شما قرار می‌گیرد.
- بی حسی موضعی: یک بی‌حسی موضعی به کشاله ران شما تزریق می شود تا ناحیه بی حس شود.
- مانیتورینگ قلب: پدهای الکترودی کوچک روی قفسه سینه شما قرار داده می شوند تا ضربان قلب و ریتم قلب شما در طول عمل کنترل شود.
روند انجام آنژیوپلاستی و استنت‌گذاری کاروتید
پس از بیهوشی، پزشک شما در یک شریان، معمولاً شریان فمورال در ناحیه کشاله ران، سوراخ کوچکی ایجاد می‌کند. در ادامه، مراحل آنژیوپلاستی و استنت‌گذاری توضیح داده شده است:
🔵️ قرار دادن لوله کوچک: یک لوله کوچک (شیث) در داخل شریان قرار داده میشود. سپس یک کاتتر با نوک بالونی از طریق لوله به سمت ناحیه تنگ شده در شریان کاروتید هدایت میشود. این کار تحت هدایت اشعه ایکس انجام میشود. شما احساس عبور کاتتر از داخل شریان‌ها را نخواهید داشت زیرا داخل شریان‌ها عصب ندارد.
🟠️ تزریق ماده حاجب: ماده حاجب از طریق کاتتر به داخل شریان کاروتید تزریق میشود. این ماده ممکن است باعث احساس گرمای موقت در یک طرف صورت شما شود. ماده حاجب نمای دقیقی از شریان تنگ شده و جریان خون به مغز را فراهم می‌کند.
یک فیلتر در شریان قرار داده میشود. این فیلتر، که دستگاه محافظت در برابر آمبولی نامیده میشود، فراتر از ناحیه تنگ شده قرار می گیرد تا هرگونه ذرات جدا شده از ناحیه تنگ شده شریان در طول عمل را به دام بیندازد.
نوک بالونی به داخل ناحیه تنگ شده هدایت شده و باد میشود تا پلاک را به کنار هل داده و رگ را گشاد کند.
🔵️ قرار دادن استنت: ممکن است یک لوله مشبک فلزی کوچک (استنت) در رگ تازه باز شده قرار داده شود. استنت باز شده، پشتیبانی ایجاد می‌کند که به جلوگیری از تنگ شدن مجدد شریان کمک می‌کند. استنت ممکن است با دارویی پوشیده شده باشد که به آرامی در طول زمان آزاد میشود تا به جلوگیری از تنگی مجدد کمک کند.
🟠️ برداشتن ابزارها: فیلتر، شیث، کاتتر و بالون برداشته میشوند. فشار بر محل ورود کاتتر کوچک اعمال میشود تا از خونریزی جلوگیری شود.
🔵️ استراحت پس از عمل: پس از پایان عمل، شما در یک وضعیت ثابت دراز می‌کشید در حالی که فشار بر محل ورود کاتتر اعمال میشود تا خونریزی متوقف شود. معمولاً به بخیه نیاز نخواهید داشت، اما یک پانسمان برای پوشاندن محل برش کوچک اعمال میشود. سپس به بخش ریکاوری منتقل خواهید شد.
برای جلوگیری از خونریزی از محل ورود کاتتر، باید چند ساعت نسبتا بی‌حرکت دراز بکشید. شما یا در بخش ریکاوری یا در اتاق بیمارستان خواهید بود. پس از عمل، ممکن است سونوگرافی از شریان کاروتید خود دریافت کنید. اکثر افراد طی 24 ساعت پس از عمل از بیمارستان مرخص میشوند.
محل ورود کاتتر ممکن است برای چند روز حساس، متورم و کبود باشد. ممکن است یک ناحیه کوچک تغییر رنگ یا یک توده کوچک در محل سوراخ وجود داشته باشد. می‌توانید برای کاهش ناراحتی، استامینوفن (تیلنول و سایر داروها) را به مقدار توصیه شده مصرف کنید یا سایر داروها را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
ممکن است لازم باشد به مدت 24 ساعت پس از عمل از فعالیت شدید و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
این عمل می تواند با بی حسی موضعی صورت بگیرد. برای اطلاعات بیشتر با جراح مغز و اعصاب مشاوره آنلاین بگیرید.
اگر عمل توسط جراح مجرب در این فیلد صورت بگیرد احتمال بروز عوارض بسیار کم می باشد.
برای جلوگیری از خونریزی از محل ورود کاتتر، باید چند ساعت نسبتا بی‌حرکت دراز بکشید. شما یا در بخش ریکاوری یا در اتاق بیمارستان خواهید بود. پس از عمل، ممکن است سونوگرافی از شریان کاروتید خود دریافت کنید. اکثر افراد طی 24 ساعت پس از عمل از بیمارستان مرخص میشوند.
محل ورود کاتتر ممکن است برای چند روز حساس، متورم و کبود باشد. ممکن است یک ناحیه کوچک تغییر رنگ یا یک توده کوچک در محل سوراخ وجود داشته باشد. می‌توانید برای کاهش ناراحتی، استامینوفن (تیلنول و سایر داروها) را به مقدار توصیه شده مصرف کنید یا سایر داروها را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
ممکن است لازم باشد به مدت 24 ساعت پس از عمل از فعالیت شدید و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.