لطفا صبر کنید
سردرد شدید و ناگهانی؟ بنظرتان منطقی است که سردرد شدید به صورت ناگهان و یهویی بروز پیدا کند؟! شاید بیش از یک سردرد ساده باشد!
خونریزی های مغزی نیز متاسفانه دارای همین علائم هستند. یکی از انواع خونریزی های مغزی، خونریزی زیر عنکبوتیه می باشد. زنگ خطر این خونریزی بروز سردرد های به شدت شدید و ناگهانی است. بنابراین حتما پس از به صدا در آمدن این زنگ خطر به اورژانس مراجعه کنید. خونریزی زیر عنکبوتیه فضای بین مغز و غشای اطراف آن را دربرمی گیرد. شاید از خود بپرسید که خب علت، عوارض و از همه مهتر روش درمان موثر این نوع از خونریزی که باعث از کار افتادن عملکرد حاکم بدن (مغز) می شود، چیست؟
🔴️ خونریزی زیر عنکبوتیه هنگامی رخ می دهد که خونریزی در فضای بین مغز و غشای اطراف آن (فضای زیر عنکبوتیه) جریان می یابد. SAH اورژانسی است. خونریزی زیر عنکبوتیه (SAH) خونریزی در ناحیه بین مغز و بافت های نازکی است که آن را می‌پوشانند و ازش محافظت می کنند.
اصلی ترین علامت این عارضه، سردرد ناگهانی و شدیدی است که برخی افراد آن را بدترین سردردی که در طول زندگی خود تجربه کردند، توصیف می کنند.
علاوه بر سردرد، برخی افراد احتمال دارد تا علائم زیر را نیز تجربه کنند:
- حالت تهوع و استفراغ
- سفت شدن گردن (به این معنی که فرد به سختی می تواند گردن خود را تکان دهد)
- مشکلات بینایی
- از دست دادن کوتاه مدت هوشیاری
این خونریزی معمولاً زمانی اتفاق می افتد که یک بیرون زدگی غیر منطقی در یکی از رگ های خونی مغزی (آنوریسم)، پاره می شود. گاهی اوقات، خونریزی ناشی از ضربه، یک درهم تنیدگی پیچیده از رگ های خونی در مغز (ناهنجاری شریانی وریدی) یا سایر مشکلات رگ‌های خونی است.
در صورت عدم درمان، خونریزی زیر عنکبوتیه می تواند منجر به آسیب دائمی مغز یا مرگ شود.
خونریزی زیر عنکبوتیه (SAH) می تواند هر کسی را درگیر کند، اما بیشتر در میان افراد بین 40 تا 60 سال رخ می دهد.
SAH در افراد مسن تر معمولا ناشی از آسیبی است که شخص افتاده و یا به سرش ضربه وارد شده، اتفاق می افتد. در بین افراد جوان تر، شایع ترین آسیبی که منجر به خونریزی زیر عنکبوتیه می شود، تصادفات وسایل نقلیه است.
عواملی که احتمال تجربه خونریزی زیر عنکبوتیه را افزایش می دهند عبارتند از:
- آنوریسم پاره نشده در مغز یا سایر نقاط بدن
- سابقه آنوریسم پاره شده مغز
- سیگار کشیدن
- فشار خون بالا (هیپرتانسیون)
- دیسپلازی فیبرو عضلانی (FMD)
- سابقه بیماری پلی کیستیک کلیه
- مصرف کوکائین
- مصرف بیش از حد الکل
- استفاده از رقیق کننده‌های خون مانند وارفارین
- سابقه خانوادگی آنوریسم
علائم اصلی خونریزی زیر عنکبوتیه، سردرد شدید و ناگهانی است که به عنوان سردرد رعد و برق آسا معروف است.
اگر همچین سردردی را تجربه کردید، به خصوص اگر علائم اضافی دیگری نیز به همراه آن داشتید، با اورژانس تماس بگیرید یا به نزدیکترین مرکز اورژانس مراجعه کنید.
علائم دیگر خونریزی زیر عنکبوتیه می توانند شامل موارد زیر باشند:
- کاهش هوشیاری و هوشیاری
- حالت تهوع و استفراغ
- سفت شدن گردن
- ضعف ناگهانی
- تغییرات خلق و خو و شخصیت، از جمله گیجی و تحریک پذیری
- سرگیجه
- حساسیت چشم در نور شدید (فتوفوبیا)
- درد عضلانی، به خصوص در گردن و شانه‌ها
- بی‌حسی در بخشی از بدن
- تشنج.
- تغییرات بینایی، از جمله دوبینی یا از دست دادن موقت بینایی در یک چشم
خونریزی زیر عنکبوتیه اغلب ناشی از آسیب سر، مانند پرت شدن شدید یا تصادف وسایل نقلیه است. علت شایع دیگر، پاره شدن آنوریسم مغز است که منجر به SAH می شود.
آنوریسم مغز، یک بیرون زدگی در یکی از شریان ها در مغز است که می تواند پاره شده و خونریزی در فضای بین مغز و جمجمه ایجاد کند. پاره شدن خود به خودی آنوریسم مغز (بدون آسیب سر) نیز می تواند باعث SAH شود. تقریباً 85% موارد SAH غیر تروماتیک ناشی از پاره شدن آنوریسم مغز است.
علل کمتر شایع دیگر SAH عبارتند از:
- خونریزی از یک توده پیچیده از رگ های خونی به نام ناهنجاری شریانی وریدی (AVM)
- اختلالات خونریزی
- استفاده از رقیق کننده های خون
- مصرف کوکائین
چگونه می‌توانم خطر خونریزی زیر عنکبوتیه (SAH) را کاهش دهم؟
اکثر موارد خونریزی زیر عنکبوتیه ناشی از آسیب سر و یا پاره شدن آنوریسم مغزی می باشد. به همین دلیل، بهترین راه برای جلوگیری از تجربه SAH، مدیریت عوامل خطر برای این دو موقعیت است.
برای جلوگیری از آسیب سر، همیشه هنگام دوچرخه سواری، موتور سواری یا هنگام انجام ورزش های پرخطر از کلاه ایمنی استفاده کنید. همیشه با سرعت مجاز رانندگی کنید و از قوانین راهنمایی و رانندگی پیروی کنید. برای کاهش خطر ابتلا به آنوریسم مغز و یا جلوگیری از پاره شدن آنوریسم موجود، با جراح مغز و اعصاب خود در مورد اقداماتی که می توانید انجام دهید صحبت کنید. آنها احتمالاً موارد زیر را بهتان توصیه خواهند کرد:
- فشار خون بالا را با داروها و تغییرات سبک زندگی مدیریت کنید.
- سیگار را ترک کنید.
- به طور منظم بدون بلند کردن وزنه های سنگین ورزش کنید. ( همانطور که می دانید فعالیت سنگین یا فشار می تواند باعث پارگی آنوریسم شود.)
- رژیم غذایی متعادل داشته باشید.
- از الکل، کوکائین یا سایر داروهای محرک استفاده نکنید.
توجه کنید که درمان بر روی تثبیت وضعیت فرد، درمان آنوریسم در صورت وجود و جلوگیری از عوارض تمرکز دارد.
پزشک ابتدا وضعیت تنفس، فشار خون و جریان خون شما را بررسی می‌کند.
اگر خونریزی ناشی از پاره شدن آنوریسم مغزی باشد، جراح راه های زیر را برای درمان به کار می برد:
جراح برشی در پوست سر ایجاد می کند و آنوریسم مغز را پیدا می کند. سپس یک گیره فلزی روی آنوریسم قرار داده می شود تا جریان خون به آن را متوقف کند.
جراح یک کاتتر را در یک شریان وارد می کند و آن را به مغز شما می رساند. سیم پیچ های پلاتینی از طریق کاتتر هدایت می شوند و در آنوریسم قرار می گیرند. بعد از آن سیم پیچ ها آنوریسم را اشغال می کنند، جریان خون به کیسه آنوریسم را کاهش می دهند تا از ورود خون به آن نقطه و پاره شدن آن رگ جلوگیری نمایند.
برخی آنوریسم ها را میتوان با آمبولیزاسیون اندوواسکولار با استفاده از فناوری های جدید مانند سیم پیچ با کمک استنت یا بالون یا دستگاه هایی که جریان خون را منحرف می کنند، درمان کرد. در نهایت باعث بسته شدن دهانه آنوریسم می شوند تا از خونریزی جلوگیری نمایند.
جلوگیری از عوارض خونریزی زیر عنکبوتیه بسیار مهم است. چرا؟ چون ممکن است دوباره خونریزی کنید، جریان خون مغزی تان کاهش پیدا کند، سطح سدیم خون تان پایین بیاید، مایع اضافی در مغزتان جمع شود یا قند خون تان به شدت بالا یا پایین برود.
یکی از داروی موثر برای کاهش مشکلات گردش خون مغز بعد از این نوع خونریزی، نیمودیپین است.
همچنین یکی از عوارض رایج این بیماری، اسپاسم رگ های خونی مغز است. این اسپاسم می تواند باعث سکته مغزی شود. برای جلوگیری از سکته، ممکن است با داروهایی فشار خون‌تان را بالا ببرند یا رگ های خونی مغزتان را گشادتر کنند.
تجمع مایع در مغز (هیدروسفالی) هم یک عارضه رایج است. برای درمان این مشکل، امکان دارد تا لوله هایی در سر یا کمرتان کار گذاشته شود تا مایع اضافی را تخلیه کند.
توجه کنید که احتمال دارد تا نیاز باشد برخی از این درمان ها تکرار شوند. پس از ترخیص از بیمارستان، باید به طور مرتب به پزشک مراجعه کنید تا وضعیت تان مورد بررسی قرار بگیرد. همچنین گاهی ممکن است به فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتاردرمانی نیاز داشته باشید.
به طور خلاصه: مراقبت های بعد از خونریزی زیر عنکبوتیه بسیار مهم است تا از عوارض جدی جلوگیری شود و شما بتوانید به بهترین شکل ممکن بهبود پیدا کنید.
در آخر
خونریزی زیر عنکبوتیه یکی از انواع خونریزی در مغز می باشد که می تواند منجر به آسیب جدی مغزی و حتی مرگ شود. این خونریزی اغلب در اثر ضربه شدید به سر و یا پاره شدن آنوریسم های مغزی اتفاق می افتد. بهترین گزینه درمان پیش رو جراحی می باشد. در صورت بروز سردرد یهویی و شدید معطل نکنید و حتما به اورژانس مراجعه کنید. محل این خونریزی در ناحیه بین مغز و بافت های نازکی است که آن را می پوشانند و ازش محافظت می کنند؛ به همین علت رسیدگی به آن برای فرد حیاتی است. به یاد داشته باشید که حفظ سلامت مغز به عنوان مرکز فرماندهی بدن برای بقا حیات بسیار مهم می باشد. پس توصیه می شود بعد از هرگونه آسیب به سر یا سردرد و اختلال در بینایی و… با اورژانس جراح مغز و اعصاب در ارتباط باشید.
برگرفته از: Mayo و Cleveland clinic
خونریزی ساب آراکنوئید (Subarachnoid Hemorrhage یا SAH) به خونریزی در فضای ساب آراکنوئید (فضای بین غشای آروئید و پیاز مغز) اشاره دارد. این نوع خونریزی معمولاً به دلیل پارگی عروق خونی در مغز، به ویژه آنوریسم ها یا ناهنجاری های عروقی، رخ می دهد.
بله یکی از علائم مربوط به این دسته از خونریزی ها سفتی گردن می باشد. بنابراین در صورت مشاهده این نشانه ها مثل گیجی، سردرد، اختلال بینایی و… هر چه سریعتر به بیمارستان و جراح مغز و اعصاب مراجعه نمایید.
از عوارض آن می توان به تورم مغز هیدروسفالی و… اشاره کرد.
درمان های این بیماری متفاوت هستند؛ این درمان ها شامل جراحی و همچنین روش های نوین مثل آمبولیزاسیون اندوواسکولار می باشد. در این روش جراح از طریق کاتتر اقدام به درمان می نماید. برای دریافت توضیحات بیشتر به متن مقاله مراجعه کنید.