دکتر محمد حسین میربلوک

آیا تا به حال نام بیرون زدگی حباب های مغزی به گوشتان رسیده است؟
مگر داخل مغز هم حباب تشکیل می شود!
نامش عجیب و غریب است اما خودش مهمانی ناخوانده است…
آنوریسم مغزی یا به عبارتی دیگر بیرون زدگی و تورم رگ های مغزی؛ اختلالی می باشد که در آن به علت فشار خونی که در مغز جریان دارد و همچنین نازک بودن جداره برخی از شریان ها در مغز، حباب ایجاد می شود.
اگر مداخله به موقع توسط جراح مغز و اعصاب برای درمان صورت نگیرید؛ آنوریسم مغزی به مرور امکان دارد تا ناگهان پاره شده و سبب خونریزی مغزی گردد.
چرا آسیب های مغزی جبران ناپذیرند؟ زیرا مغز عضو بسیار پیچیده می باشد، که باید تحت شرایط کنترل شده و دقیق، عملکرد طبیعی خود را داشته باشد و همچنین تحمل بسیار کمی برای آسیب دیدگی دارد. 

آنوریسم مغزی چیست

◀️ آنوریسم مغزی چیست و چگونه تشکیل می‌شود؟
در ابتدا باید بگوییم که آنوریسم‌ ها به اشکال، اندازه‌ ها و انواع مختلفی مثل کیسه‌ ای، دوکی شکل، قارچی، واسکولیتی و غیره وجود دارند. 
اکثر آنوریسم‌ ها به دنبال وجود «ضعف» در یک نقطه از دیواره‌ شریان‌ های مغزی، به وجود می آیند که با گذشت زمان بیرون می‌ زنند. به زبانی ساده تر بروز حباب ها و بیرون زدگی و تورم در قسمتی از رگ های مغزی را آنوریسم مغزی می گویند.

علت آنوریسم مغزی

🧠️ مکانیسم‌ های واقعی تشکیل آنوریسم مغزی، به نوع آنوریسم بستگی دارد. اگرچه شاید به عنوان پزشک یا بیمار از عدم قطعیت در موضوعی خوشمان نیاد اما، راستش را بخواهید دلیل اصلی بروز آنوریسم مغزی همچنان مشخص نیست و در واقع باید اشاره کرد که علت واقعی آنوریسم مغزی همچنان ناشناخته است. 
در ادامه شاید حتی باورش سخت باشد اما اکثر بیماران مبتلا به آنوریسم مغزی هیچ اختلال زمینه ای شناخته شده ای ندارند. ولی از سوی دیگر، بسیاری از اختلالات شناخته شده با افزایش خطر تشکیل آنوریسم مغزی مرتبط هستند - بیماری کلیوی پلی کیستیک و بیماری سلول داسی شکل برخی از شایع‌ ترین آنان می باشند. 
شرایط شایعی که رشد آنوریسم را تحریک کرده و همچنین احتمال پارگی را افزایش می‌دهند عبارتند از؛ فشار خون بالا و سیگار کشیدن.

‏آنوریسم مغزی پاره شده چیست؟

📍️اگر به علتی التهاب و یا پرفشاری در رگ ها و عروق مغزی به وقوع بپیوندد؛ این رگ ها به بافت های اطراف مغز فشار آورده و باعث پاره شدن و ترکیدن رگی میشوند که آنوریسم داشته است. هنگامی که این اتفاق بیفتد سردرد وحشتناکی در سر ایجاد می شود که فرد تا به حال تجربه نکرده و درد آن بسیار زیاد می باشد. پس این مورد جزو اولین و مهمترین نشانه های بروز پارگی آنوریسم مغزی است.
♦️تیرگی و تاری دید و حتی دوبینی، ایجاد حساسیت به نور، بروز ضعف و از کار افتادگی یکی از اندام ها و یا یک طرف از بدن بدن، تشنج و از دست رفتن ناگهانی هوشیاری فرد و…

عواقب پارگی آنوریسم مغزی

⚠️ نتیجه به عوامل زیادی بستگی دارد - به عنوان مثال، میزان خونریزی، محل آنوریسم، سن و سلامت عمومی بیمار و مراقبت های پزشکی بعد از عمل فرد. 
◀️ در صورت تشخیص آنوریسم مغزی مداخله فوری جراح مغز و اعصاب لازم است زیرا در صورت بروز فشار بیشتر و پارگی شریان های مغزی؛ امکان مرگ افراد وجود دارد.
+ متاسفانه، حدود 15 درصد بیماران قبل از رسیدن به بیمارستان می میرند و 40 درصد با وجود بهترین مراقبت های موجود، شاید دو هفته اول زنده بمانند. از 60 درصد باقی مانده، بیش از نیمی از آن ها به طور دائم ناتوان خواهند شد. تنها شاید 20 درصد از افراد به اشتغال و سطح عملکرد قبل از خونریزی خود باز بگردند. این آمارها توضیح می‌دهند که چرا هم پزشکان و هم بیماران هنگام مواجهه با آنوریسم باید سریع اقدام کنند و به آن اهمیت بدهند. 

آیا آنوریسم در گذر زمان حتما پاره خواهد شد؟

🔴️ این سوال مهمی است که اکثرا در ذهن افراد مبتلا به آنوریسم (افرادی که به تازگی متوجه آنوریسم شدند)؛ به وجود می آید. در پاسخ به این سوال نیز باید بگوییم که هیچ قدرتی برای پیش بینی آن که چه زمانی شریان ها پاره می شوند، وجود ندارد.
- از طرفی با مطالعه شواهدی که از بیماران مبتلا به آنوریسم درمان نشده داریم؛ (یعنی افرادی که مبتلا به آنوریسم مغزی بودند و آن را برای سال ها بدون درمان باقی گذاشتند)، می توانیم به اطلاعاتی دست پیدا کنیم. 
- مثلا اینکه خطر پارگی آنوریسم ها به عوامل مختلفی مثل اندازه، شکل و محل قرارگیری آنوریسم، سابقه خانوادگی و غیره بستگی دارد، بنابراین فقط می شود درباره احتمالات صحبت کرد.
- به عنوان مثال، می‌توان گفت که یک آنوریسم چشمی 5 میلی‌متری نرخ پارگی بسیار کمتر از 1 درصد در سال دارد، در حالی که یک آنوریسم هم اندازه واقع در شریان ارتباطی خلفی یا شریان بازیلر خطر پارگی حدود 1-2 درصد در سال دارد. در نهایت هم هرگز نمی‌توان گفت که یک آنوریسم معین هرگز پاره نخواهد شد یا قطعاً پاره خواهد شد.
 

علائم آنوریسم مغزی پاره نشده

📌️ همانطور که می دانید اگر آنوریسم سایز کوچکی داشته باشد و هنوز پاره نشده باشد؛ احتمال دارد تا هیچ علامتی از خود بروز ندهد و در تصویربرداری ها مشاهده شود. اما نکته خیلی مهم اینجاست که فقط تا زمانی که آنوریسم پاره نشده باشد شانس موفقیت عمل بسیار بالاست و متاسفانه بعد از پارگی شانس نجات دادن طرف صفر می باشد. 

پس حتما به این علائم هوشیار باشید. علائم شامل موارد زیر می باشد:
- سردرد و سرگیجه
- مشکل در بینایی مثل تار دیدن و…
- احساس ضعف و گزگز عضلات بدن مخصوصا سر و صورت
- ضعف در یک قسمت از بدن
- بزرگتر شدن مردمک چشم
- چشم درد (درد در قسمت فوقانی یا پشت چشم)

🧠️ درمان آنوریسم مغزی: گامی حیاتی برای حفظ سلامتی مغز است.
دو روش اصلی برای درمان آنوریسم ها وجود دارد؛ درمان داخل عروقی (که از طریق کاتتر های وارد شده به شریان‌ ها تحت هدایت اشعه ایکس انجام می‌ شود) و جراحی باز. 
❓️کدام گزینه درمانی مناسب تر است؟ پاسخ این سوال به عوامل زیادی بستگی دارد: محل آنوریسم، اندازه، وضعیت بیمار، ترجیح بیمار، نظر و تخصص جراح شما. همچنین به یاد داشته باشید که این تصمیم باید به صورت فردی گرفته شود، یعنی + درمان از هر فردی به فرد دیگر متفاوت است. 
همانطور که گفتیم؛ آنوریسم مغزی، بیماری جدی می باشد که در صورت عدم درمان به موقع، عواقب جبران‌ ناپذیری را به دنبال دارد. خوشبختانه، با پیشرفت تکنولوژی پزشکی، امروزه روش‌ های درمانی متنوعی برای این بیماری در دسترس می باشد. این دو روش درمانی عبارتند از:

درمان آنوریسم‌ های پاره نشده

اگر آنوریسم شما هنوز پاره نشده باشد، می‌ توانید با مشورت پزشک، یکی از روش‌ های درمانی زیر را انتخاب کنید:
🔶️ گیره جراحی: نوعی روش سنتی است که در آن، جراح با استفاده از یک گیره مخصوص، گردن آنوریسم را بسته و از پارگی آن جلوگیری می‌ کند.
🔶️ (کویل): در این روش، جراح کویل‌ های کوچکی را از طریق کاتتر به داخل آنوریسم هدایت می‌کند تا آن را پر کرده و از جریان خون به آن جلوگیری کند.
🔶️ فلودیوایدر: این روش درمانی، با تغییر مسیر جریان خون، فشار روی آنوریسم را کاهش خواهد داد.
🔶️ دارودرمانی: علاوه بر جراحی و اندوواسکولار، پزشک امکان دارد تا داروهایی مانند مسکن، داروهای ضد تشنج، داروهای ضد انعقاد و مسدودکننده‌ های کانال کلسیم را برای کاهش علائم و کنترل فشار خون، تجویز نماید.

📌️ فرد ناگهان دچار سردرد خیلی شدید می شود.
- فرد دچار تهوع و استفراغ می شود.
- امکان دارد تا فرد هوشیاری خود را از دست بدهد.
- فرد احساس گیجی و منگی می کند.
- فرد دچار شوک و حمله عصبی خواهد شد.
- بروز حملات عصبی
- افتادگی پلک ها نیز می تواند از علائم آنوریسم باشد.
- اختلالات بینایی مثل دوبینی و یا تار دیدن اطراف
- تشنج 
- در برخی مواقع حساسیت به نور

دلیل پاره شدن رگ مغز

اگر رگی در مغز پاره شود خطر مرگ به همراه دارد! قبل از اینکه کار از کار بگذرد بریم تا اول از همه علت پاره شدن رگ مغزی، یعنی عواملی که سبب پارگی رگها و خونریزی های مغزی می شوند را با هم بررسی کنیم. 
☑️ آنوریسم: یکی از علت های مهمی که موجب می شود تا شاهد پارگی رگ در مغز باشیم، آنوریسم است. آنوریسم مغزی سبب بیرون زدگی و ضعیف تر شدن رگ مغزی می گردد. بنابراین اگر آنوریسم تشخیص داده نشود و فشار وارد شده بر اون ناحیه از مغز بالا باشد، می توان انتظار داشت که رگ مغزی فرد پاره شده و خونریزی شروع می شود. 
توجه کنید که اگر هر یک از علائم آنوریسم مغزی را تجربه می کنید فورا به بیمارستان و جراح مغز و اعصاب مراجعه کنید. چون اگر آنوریسم مغزی ناگهان پاره شود؛ بسیار خطرناک بوده و شرایط از کنترل خارج می گردد.

☑️ فشار خون بالا: افرادی که فشار خون بالا دارند و از همه مهمتر فشار خون آن ها تحت کنترل نیست، ریسک پارگی عروق مغزی در آنان بالاتر است.
☑️ تصلب شرایین: بدون شک هنگام جمع شدن پلاک ها در دیواره رگ ها شاهد تنگ تر شدن رگ و افزایش فشار خون در آن منطقه می شویم که عواقب خوبی را به دنبال نخواهد داشت.
☑️ ضربه به سر: ضربه شدید به سر می‌ تواند باعث پارگی رگ‌ های خونی در مغز شده و سبب خونریزی مغزی شود.
☑️ نقص‌ های مادرزادی عروق خونی: ژنتیک نیز در این امر بی تاثیر نیست؛ برخی افراد از ابتدا با نقص‌ های مادرزادی در رگ‌ های خونی خود متولد می‌ شوند که آن‌ ها را مستعد پارگی می‌ کند.
☑️ مصرف برخی داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs): مصرف طولانی مدت برخی از این داروها ممکن است خطر پارگی رگ‌های خونی را افزایش دهد.

☑️ مصرف کوکائین: مصرف این ماده مخدر می‌تواند باعث افزایش فشار خون و اسپاسم رگ‌های خونی شده و در نتیجه خطر پارگی را افزایش دهد.
☑️ بیماری‌ التهابی رگ‌ های خونی: برخی بیماری‌ ها مانند واسکولیت می‌ توانند به دیواره رگ‌ های خونی آسیب رسانده و خطر پارگی را افزایش دهند.
☑️ عوامل خطر دیگر که احتمالا در افزایش خطر پارگی رگ مغزی موثر هستند؛ عبارتند از:
+ سن: خطر پارگی رگ مغزی با افزایش سن افزایش می‌یابد.
+ سیگار کشیدن: سیگار کشیدن می‌ تواند به دیواره رگ‌ های خونی آسیب رسانده و خطر پارگی را افزایش دهد.
+ چاقی: چاقی با افزایش فشار خون و کلسترول ارتباط مستقیمی دارد که هر دو می‌ توانند خطر پارگی رگ مغزی را افزایش دهند.
+ دیابت: دیابت نیز می‌ تواند به رگ‌ های خونی آسیب رسانده و خطر پارگی را افزایش دهد.

انواع آنوریسم مغزی

آیا می دانستید که آنوریسم های مغزی بر اساس اندازه و شکل خود به دسته های مختلفی تقسیم می شوند؟ اکنون به انواع آن ها اشاره خواهیم کرد.

اهمیت تشخیص و درمان به موقع آنوریسم 

💡️تشخیص زودهنگام آنوریسم و انتخاب روش درمانی مناسب، نقش بسیار مهمی در بهبودی بیمار و جلوگیری از عوارض جدی مانند خونریزی مغزی و سکته مغزی دارد.
مجتمع پزشکی صدر با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و کادر پزشکی مجرب، امکان تشخیص دقیق و درمان موثر انواع آنوریسم مغزی را فراهم آورده است.
توجه: اطلاعات ارائه شده در این متن، صرفا جهت افزایش آگاهی عمومی بوده و به هیچ عنوان جایگزین مشاوره پزشکی نیست. برای تشخیص و درمان دقیق بیماری، حتما به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

راه های پیشگیری از آنوریسم مغزی
با آن که پیشگیری حتمی از آنوریسم های مغزی وجود ندارد؛ اما به کارگیری برخی از اقدامات می تواند خطر ابتلا به آنوریسم مغزی را بسیار کاهش دهد.
🔹️عدم استعمال دخانیات
🔹️دوری از مواردی که باعث فشار خون بالا می شوند و درمان فشار خون بالا
🔹️رعایت سبک زندگی سالم
🔹️داشتن رژیم غذایی متعادل
🔹️پرهیز از الکل