لطفا صبر کنید
فشار درون جمجمه بالا مغز چه می باشد و چه خطرات تهدید کننده ای را در بر دارد؟!
راههای پایین آوردن فشار مغز چیست؟ اگر مغزتان را همانند یک بادکنک در نظر بگیریم؛ این بادکنک درون یک محفظه محکم به نام جمجمه قرار دارد. اکنون اگر این بادکنک بیش از حد باد شود و حجمش افزایش پیدا کند، چه اتفاقی می افتد؟ درست است، فشار داخل محفظه بسایر بالا می رود و در نهایت ممکن است که بادکنک بترکد. این دقیقا همان چیزی است که در بیماری فشار درون جمجمه ای اتفاق می افتد. در این بیماری، فشار داخل جمجمه افزایش پیدا می‌کند و میتواند به سلول های مغزی آسیب برساند. در این قسمت، می خواهیم بیشتر درباره این بیماری و راه های درمان آن صحبت کنیم. علت تورم مغز می تواند به خاطر عوارض سکته مغزی، آبسه مغزی و… باشد.
اگر بخواهیم ساده بگوییم؛ فشار داخل جمجمه ای بالا (ICP) زمانی رخ می دهد که فشار داخل جمجمه افزایش می یابد. این افزایش فشار می تواند ناگهانی (حاد) یا به تدریج در طول زمان (مزمن) ایجاد شود و همچنین علل مختلفی دارد.
برای آن که دقیق تر توضیح دهیم؛ جمجمه شما محفظه سفت و سختی می باشد که حاوی موارد زیر است:
- خود بافت مغز
- مایع مغزی نخاعی (CSF): این مایع از مغز و نخاع محافظت می کند.
- خون
+ هرگونه افزایش در حجم هر یک از این سه جزء، در واقع فشار کلی داخل جمجمه را افزایش می دهد.
+ فشار داخل جمجمه ای بالا معمولاً منجر به کاهش جریان خون در مغز یا جابجایی بافت مغز می شود. هر دو این شرایط جدی و تهدید کننده زندگی هستند.
علائم ICP در نوزادان عبارتند از:
* خواب آلودگی
* برآمدگی نقطه نرم (فونتانل) در بالای سر
* استفراغ
+فشار درون جمجمه ای بالا شرایط پزشکی است. اگر شما یا فرزندتان این علائم را دارید، به نزدیک ترین بیمارستان مراجعه کنید.
رفلکس کوشینگ - مجموعهای از سه شرایط که با هم اتفاق میافتند - یک علامت دیررس فشار درون جمجمه ای بالا است. این شامل موارد زیر است:
* فشار خون بالا (هیپرتنشن)
* ضربان قلب کند - کمتر از 60 ضربان در دقیقه
* تنفس نامنظم - عمدتاً نفس نفس زدن (تنفس آگونال)
این علائم به این معنی است که باید، فوراً به اورژانس مراجعه کنید.
🟡️ چندین علت مختلف و احتمالی برای افزایش فشار داخل جمجمه ای وجود دارد. برای درک چگونگی وقوع آن، دانستن نحوه عملکرد فشار داخل جمجمه ای می تواند مفید باشد. اول از همه مشخص است که فضای ثابتی در جمجمه شما وجود دارد، به این معنی که تغییر نمی کند. بنابراین مقدار بافت مغز، خون مغز و CSF شما حتما باید متعادل بماند تا فشار داخل جمجمه ای سالم و طبیعی داشته باشید که معمولاً کمتر از 20 میلی متر جیوه (mm Hg) است.
🟡️ توجه کنید که اگر حجم یکی از اجزای جمجمه شما (مانند بافت مغز) افزایش یابد، منجر به کاهش حجم در یک یا دو جزء دیگر (مانند مایع مغزی نخاعی و یا خون) خواهد شد که این امر یعنی دردسر. اما فشار داخل جمجمه ای به طور کلی افزایش می یابد. پس بدیهیست؛ از آنجایی که تمام اجزای جمجمه حیاتی هستند، عدم تعادل منجر به مشکلات سلامتی قابل توجهی میشود. پزشکان علل ICP را بر اساس اینکه کدام جزء باعث افزایش فشار میشود، طبقه بندی می کنند.
تورم عمومی (در سراسر) مغز می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- آسیب مغزی تروماتیک
- مشکلات جریان خون در مغز (ایسکمی)
- سطح بالای آمونیاک در خون (هایپرآمونمیا)
- کاهش عملکرد مغز به دلیل تجمع سموم در خون ناشی از کاهش عملکرد کلیه
- سطح پایین سدیم در خون (هیپوناترمی)
همچنین تورم می تواند در قسمت های خاصی از مغز به علت موارد زیر ایجاد شود:
- هماتوم داخل مغزی یا زیر سختشامه (انواع خونریزی مغزی)
- تومور مغزی
- آبسه مغزی
- سکته مغزی
مقدار CSF در مغز شما میتواند به دلیل موارد زیر افزایش یابد:
- هیدروسفالی
- تومور شبکه کوروئید (نوع نادری از تومور مغزی)
- مننژیت
شما می‌توانید افزایش حجم خون مغز را از موارد زیر تجربه کنید:
- پارگی آنوریسم مغزی یا هایپرکاپنی (افزایش سطح دی اکسید کربن خون)
- ترومبوز سینوس وریدی مغزی
- نارسایی قلبی
علل دیگر ICP عبارتند از:
* فشار خون داخل جمجمه ای خوشخیم یا ایدیوپاتیک
* ناهنجاری های جمجمه، مانند کرانیوسینوستوز
* مصرف بیش از حد ویتامین A در بدن ( علل IIH سودوتومور سلبری)
* مصرف تتراسایکلین (نوعی آنتیبیوتیک)
چگونه فشار درون جمجمه تشخیص داده می شود؟
جراح مغز و اعصاب با ارزیابی علائم شما و پرسیدن در مورد سابقه پزشکیتان، پروسه تشخیص را آغاز می کند. همچنین یک معاینه فیزیکی و یک معاینه عصبی انجام می دهد.
آزمایشاتی که می توانند به تأیید تشخیص ICP و یا علت اصلی آن کمک کنند عبارتند از:
1️⃣️ سی تی اسکن یا MRI مغز: این آزمایشات تصویربرداری می توانند مشکلاتی مانند تورم مغز، بزرگ شدن بطن ها و … را نشان دهند. آنها همچنین ممکن است علت اصلی ICP را نشان دهند.
2️⃣️ معاینه چشم پزشکی (Fundoscopic exam): این نوعی معاینه چشم است. می تواند تورم دیسک های اپتیک (پاپیلوم) را نشان دهد که نشانه ای از ICP است.
3️⃣️ پونکسیون کمری (لومبار پانچر): این روش فشار مایع مغزی نخاعی شما را اندازه گیری می کند و می تواند به تشخیص برخی از علل ICP کمک کند.
اگر فشار داخل جمجمه ای شما به صورت ناگهانی افزایش یافت، در بخش مراقبت های ویژه (ICU) بیمارستان تحت درمان قرار خواهید گرفت. تیم مراقبت های بهداشتی شما علائم عصبی و علائم حیاتی شما را از نزدیک کنترل خواهد کرد.
درمان به شدت و علت اصلی بستگی دارد. میتواند شامل موارد زیر باشد:
اصلی ترین روش پایین آوردن فشار مغزی، جراحی است. شانت گذاری (برای خارج کردن مایع مغزی نخاعی کار گذاشته می شود. تخلیه مایع مغزی نخاعی برای کاهش فشار در مغز) یا قرار دادن استنت داخل مغز. از دیگر جراحی ها بسته به شرایط بیمار می توان به جراحی باز کردن غلاف عصب بینایی، اشاره کرد.
داروهایی (مانند باربیتورات ها) برای کاهش تورم مغز
+ داروهای ضد تشنج برای جلوگیری از تشنج که میتواند ICP را بدتر کند.
+ متاسفانه هیچ روش درمان خانگی قطعی برای فشار درون جمجمه وجود ندارد. دقت داشته باشید؛ فشار داخل مغز بالا از جمله مواردی می باشد که خوددرمانی و بسنده کردن به روش های خانگی در آن توصیه نمیشود. زیرا فشار مغزی به علت افزایش حجم خون و… در مغز اتفاق می افتد و جزو وضعیت های پیچیده و اورژانسی پزشکی محسوب میشود که درمان هی مهم آن جراحی و دارودرمانی است.
+ با این حال به بیماران توصیه می شود تا از انجام هر کاری که باعث بالاتر رفتن فشار درون مغز می شود خودداری کنند. مثلا سعی کنند که فشار داخل شکم بالا نرود تا دچار یبوست شوند و بخواهند هنگام دفع مدفوع زور بزنند. یا سرفه و عطسه کردن شدید می تواند اوضاع را بدتر کند.
در آخر
هرگار فشار درون مغز بالاتر برود و حجم آن گسترش پیدا کند؛ می گوییم فشار درون جمجمه بالا رفته. این عارضه اورژانسی می باشد بنابراین به هیچ وجه افراد نباید دست به خوددرمانی بزنند. از درمان های شایع آن می توانیم به جراحی و دارو درمانی اشاره کنیم. حتما اگر نشانه های این بیماری مثل سردرد، تهوع، مشکلات حرکت دادن چشم و… را داشتید، به صورت اورژانسی به بیمارستان بروید.
برگرفته از: my.clevelandclinic.org
در پاسخ به این سوال باید بگوییم که مصرف غذاهای پرچرب، سیگار کشیدن و استعمال دخانیات، مصرف غذای پر کالری، مصرف نمک، همچنین عدم مصرف آب زیاد نیز امکان دارد تا فشار مغز بالا برود.
شما می توانید با مصرف داروهایی که جراح مغز و اعصاب تجویز کرده است؛ فشار مغز خود را کنترل کنید. از طرفی بسته به شرایط فرد و میزان و شدت فشار مغزی جراحی می تواند روش درمان قطعی فشار مغز باشد.
اگر فشار مغزی در فردی بالا برود؛ امکان دارد تا فرد سردرد شدید و سردردهای میگرنی را تجربه کند.
بله. فشار مغزی بسیار خطرناک بوده و می تواند سبب آسیب به بافت مغزی، عروق خونی و سیستم عصبی داخل مغز شود. به همین علت نیز در صورت بروز علائم حتما به جراح مغز مراجعه نمایید و اکیدا خود درمانی نکنید.